Tijdens het Zomercongres van de Leefbaarheidsalliantie op 24 juni in Apeldoorn kwamen honderden professionals, bewonersinitiatieven, ambtenaren en maatschappelijke organisaties samen. Als Ondernemen met je Buurt team waren wij erbij en namen we deel aan het veelzijdige programma vol inspiratie en ontmoeting.
Zelf volgde ik twee inspirerende sessies die in het teken stonden van verbinding, tegenstellingen en de kracht van de gemeenschap. De eerste was de workshop Omgaan met Polarisatie, de tweede de deelsessie Ondernemen met je Buurt, die wij samen met Jolanda van Nu De Toekomst organiseerden. In deze reflectie deel ik mijn belangrijkste inzichten uit beide sessies – over hoe we samen kunnen blijven bouwen aan sterke buurten, juist in tijden van verschil.
Workshop: Omgaan met Polarisatie: Wat speelt er écht?
In de workshop over polarisatie doken we in de mechanismen achter wij-zij-denken. Het volgende werd eerst uitgelicht:
- Polarisatie is een gedachteconstructie – we creëren tegenstellingen op basis van identiteitskenmerken;
- Polarisatie heeft brandstof nodig – het verdwijnt niet vanzelf;
- Polarisatie is een gevoelsdynamiek – feiten en argumenten hebben hun grenzen.
De theorie kwam tot leven in de casus ‘Vredehoek’, waar een speeltuin leidde tot een gepassioneerde discussie: behoud het oude karakter, of kies voor vernieuwing? In een rollenspel namen deelnemers rollen aan als bewoners, beleidsmakers, verbinders, critici en mensen daartussenin. Direct voelden emoties en belangen hun invloed. De verbinder, die probeert perspectieven te overbruggen, kwam daarbij kwetsbaar in beeld. Tegelijk haakten sommige deelnemers af zodra ze zich niet herkenden in de uitersten van het debat. Eén deelnemer gaf aan dat ze “afgehaakt” was — een ervaring die ook buiten het spel voorkomt, zeker wanneer gesprekken in silo’s of online bubbels blijven hangen.
De oefening maakte zichtbaar hoeveel er tegelijkertijd meespeelt: emoties, verhalen, groepsdruk en framing. En vooral: hoe waardevol het is om álle perspectieven aan tafel te hebben- en ook hoe moeilijk het is om dat voor elkaar te krijgen in het echte leven.
Sessie Ondernemen met je Buurt: De kracht van de bewoners
De tweede sessie die ik bijwoonde was eentje in elkaar gezet door mijn collega Frodi Fransman samen met Jolanda van der Meijde (van Stichting Nu De Toekomst) en Jennie de Vreede. Met enthousiaste deelnemers doken we in hoe bewonerbedrijven en gemeenten elkaar kunnen versterken, juist in de opbouw en ontwikkeling van een wijk.
Jolanda presenteerde Stichting Nu De Toekomst als verbindende schakel in de wijk: een organisatie die inzet op het mobiliseren van kennis, talent en capaciteit van bewoners. De uitdaging? De afstand overbruggen tussen wat er leeft bij bewoners en het beleid van de gemeente.
Een terugkerend punt was hoe moeilijk het voor bewoners is om überhaupt te beginnen. Daarbij kwamen tijdens de bijeenkomst ook verschillende vragen en kwesties naar voren die illustreren waar de uitdagingen liggen.
Zo werd bijvoorbeeld de goedwillende ambtenaar besproken, die zijn collega’s probeert te overtuigen van de kracht van de lokale economie. Dit voorbeeld raakt direct het thema van de verhouding tussen gemeente en initiatief: enerzijds het gemeentelijke initiatief, dat vaak probleemgericht werkt, en anderzijds de bewonersinitiatieven, die juist uitgaan van de behoeften en wensen van de bewoners zelf. Deze verschillende benaderingen kunnen soms leiden tot misverstanden of spanning, maar bieden ook ruimte voor groei en wederzijds begrip. Het vraagt tijd, vertrouwen en begeleiding om hen echt in hun kracht te zetten. Jolanda verwees naar Spiral Dynamics – een model dat inzicht geeft in verschillende denkwijzen en groeifasen van mensen en gemeenschappen.
Reflectie
Een thema dat gedurende de hele dag terugkwam, is het belang van ruimte maken voor meerdere perspectieven. Of het nu gaat om verhitte debatten over ogenschijnlijk kleine kwesties, of om bewonersbedrijven die opboksen tegen logge systemen – is luisteren, verbinden en vertrouwen essentieel.
De energie tijdens het zomercongres was inspirerend. Het blijft bijzonder om te zien hoeveel er mogelijk is als we niet in tegenstellingen blijven hangen, maar actief zoeken naar wat ons verbindt. En juist daarom is het zo belangrijk om – hoe lastig dat soms ook is – zoveel mogelijk betrokkenen en stakeholders aan dezelfde tafel te krijgen. Alleen dan ontstaat er écht ruimte voor wederzijds begrip en samenwerking. We kijken nu al uit naar het vervolg – benieuwd welke inspirerende thema’s er de volgende keer op de agenda staan!
Meer weten over bewonersbedrijf Nu De Toekomst? Check: https://nudetoekomst.nl/
Ben je nieuwsgierig naar wat de Leefbaarheidsalliantie allemaal doet? Ga naar hun website op https://www.leefbaarheidsalliantie.nl/ of check dit filmpje: